Panik Atak Nedir? Belirti Ve Tedavisi

Panik atak, beklenmedik ve yoğun bir korku veya endişe hissinin aniden ortaya çıkmasıyla karakterize edilen bir anksiyete bozukluğudur. Panik ataklar, fiziksel semptomlarla birlikte görülebilir ve kişide kontrol kaybı veya ölüm korkusu gibi yoğun duygusal tepkilerle birlikte olabilir. Bu ataklar genellikle belirli bir tetikleyici olmaksızın ortaya çıkar ve beklenmedik bir şekilde başlar.

Panik Atak Belirtileri

Panik atak semptomları kişiden kişiye değişebilir, ancak genellikle aşağıdaki belirtilerden birkaçı veya daha fazlası görülür:

1. Ani ve yoğun korku veya endişe hissi: Panik ataklar sırasında kişi, aniden büyük bir korku veya endişe hissi yaşar. Bu korku genellikle beklenmedik ve açıklanamazdır.
2. Kalp çarpıntısı, hızlı kalp atışı veya düzensiz kalp ritmi: Panik atak sırasında kişi, kalp atışlarını hızlandırma veya düzensiz bir şekilde hissetme, kalp çarpıntısı yaşama gibi kalp semptomlarından etkilenebilir.
3. Nefes darlığı veya boğulma hissi: Panik atak sırasında kişi, nefes almakta zorlanma, boğulma hissi veya hava açlığı gibi solunum semptomları yaşayabilir.
4. Terleme: Yoğun terleme, soğuk terleme veya sıcak basması gibi terleme semptomları panik atak sırasında ortaya çıkabilir.
5. Titreme veya sarsıntı hissi: Panik atak sırasında kişi, ellerde veya vücudun diğer bölgelerinde titreme veya sarsıntı hissi yaşayabilir.
6. Göğüs ağrısı veya rahatsızlık: Panik ataklar sırasında kişi, göğüs bölgesinde ağrı, sıkışma veya rahatsızlık hissi yaşayabilir. Bu semptom bazen kalp kriziyle karıştırılabilir.
7. Baş dönmesi veya sersemlik: Panik atak sırasında kişi, baş dönmesi, sersemlik veya denge kaybı hissi yaşayabilir.
8. Mide rahatsızlığı: Bulantı, karın ağrısı, mide yanması veya sindirim rahatsızlığı gibi mide semptomları da panik ataklarla ilişkili olabilir.
9. Terleme veya üşüme hissi: Panik atak sırasında kişi ani bir terleme hissi veya üşüme hissi yaşayabilir.
10. Ölüm korkusu veya kontrolünü kaybetme korkusu: Panik ataklar genellikle kişide ölüm korkusu veya kontrolünü kaybetme korkusu gibi yoğun duygusal tepkilerle birlikte görülür.

Bu semptomlar panik atak sırasında ortaya çıkabilir ve genellikle birkaç dakika içinde zirveye ulaşır. Daha sonra semptomlar yavaş yavaş azalır, ancak kişi bir süre boyunca kendini hala kaygılı veya sıkıntılı hissedebilir.

Panik Atak Nedenleri

Panik atakların kesin nedenleri tam olarak bilinmemektedir. Ancak, genellikle birden fazla faktörün bir araya gelmesi sonucunda ortaya çıktığı düşünülmektedir. Panik atakları tetikleyebilecek olası faktörler şunlardır:

1. Genetik yatkınlık: Ailede panik bozukluğu veya diğer anksiyete bozuklukları olan kişiler, panik ataklara daha yatkın olabilir. Genetik faktörlerin panik bozukluğunun gelişiminde rol oynadığı düşünülmektedir.
2. Beyin kimyası dengesizlikleri: Beyindeki kimyasal maddelerin dengesindeki bozukluklar, panik atakları tetikleyebilir. Özellikle serotonin, norepinefrin ve GABA gibi nörotransmitterlerin düzensizliği panik atakların oluşumunda etkili olabilir.
3. Stres: Yoğun stres veya travmatik bir olay yaşamak, panik atakların ortaya çıkmasına katkıda bulunabilir. Örneğin, bir travma, kaygı düzeyini artırabilir ve panik atakların tetiklenmesine neden olabilir.
4. Yanlış nefes alışkanlıkları: Hızlı veya derin nefes almak, karbondioksit seviyelerini etkileyerek panik ataklara yol açabilir. Bu durum, vücutta fizyolojik değişikliklere neden olabilir ve panik semptomlarını tetikleyebilir.
5. Anksiyete bozuklukları: Panik ataklar, genellikle panik bozukluğunun bir belirtisi olarak ortaya çıkar. Diğer anksiyete bozuklukları, özellikle agorafobi (dışarıya çıkma veya kalabalık yerlerde bulunma korkusu) ile birlikte panik atakları tetikleyebilir.
6. Tıbbi durumlar: Tiroid problemleri, kalp hastalıkları, hipoglisemi (düşük kan şekeri), epilepsi gibi tıbbi durumlar, panik atakların nedeni olabilir veya semptomları tetikleyebilir.
7. Yanlış korku yanıtı: Panik ataklar bazen vücudun tehdit olarak algıladığı durumlarda yanlış bir korku yanıtı olarak ortaya çıkabilir. Bu, stresli veya korkutucu bir duruma karşı aşırı tepki vermeyle ilişkilidir.

Panik atakların ortaya çıkmasına katkıda bulunan faktörler karmaşık olabilir ve her birey için farklı olabilir. Genellikle birden fazla etkenin bir araya gelmesi panik atakları tetikleyebilir.

Panik Atak Tedavisi

Panik atakların tedavisi, bireysel olarak belirlenen bir tedavi planı gerektirir. Genellikle tedavi yaklaşımları şunları içerir:

1. Psikoterapi (konuşma terapisi): Bilişsel davranışçı terapi (BDT) panik bozukluğunun tedavisinde sıkça kullanılan bir yaklaşımdır. BDT, kişinin düşünce kalıplarını ve davranışlarını inceleyerek panik semptomlarının azaltılmasına ve anksiyeteyle baş etme becerilerinin geliştirilmesine odaklanır.
2. Nefes egzersizleri ve gevşeme teknikleri: Derin nefes alma, kas gevşetme, meditasyon veya görselleştirme gibi teknikler, panik atak sırasında ortaya çıkan fiziksel semptomları azaltmaya yardımcı olabilir. Bu teknikler, genel anksiyete düzeyini düşürmeye ve stresle baş etme becerilerini artırmaya yardımcı olur.
3. İlaç tedavisi: Antidepresanlar ve anksiyolitikler gibi ilaçlar, panik atakların sıklığını ve şiddetini azaltmak için kullanılabilir. Bu ilaçlar, beyindeki kimyasal dengenin düzeltilmesine yardımcı olabilir. İlaç tedavisi, genellikle bir psikiyatrist tarafından değerlendirilir ve reçete edilir.
4. Panik atakla baş etme stratejileri: Panik atakların kontrol altına alınmasına yardımcı olacak bireysel stratejiler geliştirmek önemlidir. Bunlar, panik semptomlarının ortaya çıktığı durumda yapılacak adımları içerebilir, örneğin, derin nefes alma, olumlu düşünceleri tekrar etme veya rahatlama tekniklerini kullanma gibi.
5. Yaşam tarzı değişiklikleri: Sağlıklı bir yaşam tarzı sürdürmek, panik atakların kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir. Düzenli fiziksel aktivite, düzenli uyku, sağlıklı beslenme ve stres yönetimi teknikleri, genel anksiyete düzeyini azaltabilir.

Tedavi genellikle bir uzman tarafından yönlendirilir ve kişinin ihtiyaçlarına ve semptomlarına göre uyarlanır. Bireysel tedavi planları, panik atakların kontrol altına alınmasına ve yaşam kalitesinin iyileştirilmesine yardımcı olabilir.

Panik Atak Esnasında Ne Yapılmalı ?

Panik atak sırasında aşağıdaki adımları izlemek, semptomların hafiflemesine ve kontrolün yeniden kazanılmasına yardımcı olabilir:

1. Sakinleşme ve derin nefes alma: Panik atak sırasında sakinleşmeye odaklanmak önemlidir. Yavaş ve derin nefes alarak kendinizi rahatlatmaya çalışın. Nefes alırken karın bölgesini kullanmak ve yavaşça nefes vermek, vücuttaki stres tepkisini azaltabilir.
2. Panik semptomlarına karşı kabul ve meydan okuma: Panik semptomlarına karşı direnmek yerine, onları kabul edin. Kendinize, semptomların geçici olduğunu ve size zarar vermeyeceğini hatırlatın. Korkularınızla meydan okumak için pozitif düşünceler ve gerçekçi perspektifler geliştirmeye çalışın.
3. Yerinizde kalma veya duraklama: Panik atak sırasında hareket etmek veya kaçmak isteme eğilimi olabilir. Ancak, mümkünse yerinizde durmaya veya yavaşlamaya çalışın. Hareketsiz kalmak, panik atak semptomlarının daha hızlı geçmesine yardımcı olabilir.
4. Kendinize destek verme: Kendinize olumlu ve destekleyici bir şekilde konuşun. Korkularınızı ve endişelerinizi paylaşabileceğiniz bir yakınınızla iletişime geçmek, sizi rahatlatabilir.
5. Dikkat dağıtma teknikleri kullanma: Zihninizi panik semptomlarından uzaklaştırmak için dikkat dağıtıcı aktiviteler yapabilirsiniz. Örneğin, derin nefes alma, matematiksel hesaplamalar yapma, nesneleri isimlendirme veya etrafınızdaki detayları fark etme gibi teknikleri deneyebilirsiniz.
6. Tedavi planını uygulama: Panik ataklarla başa çıkmak için öğrendiğiniz stratejileri uygulamak önemlidir. Önceden belirlenmiş bir tedavi planınız varsa, bu plana göre hareket etmeye çalışın. Panik ataklarınızla ilgili olarak psikoterapi seanslarına düzenli olarak katılmak veya ilaç tedavisini düzenli olarak kullanmak gibi adımları takip edin.
7. Yardım isteme: Panik ataklar sırasında destek almak önemlidir. Etrafınızdaki güvendiğiniz biriyle iletişime geçmek veya acil durumlarda sağlık uzmanlarından yardım istemek için hazırlıklı olun.

Panik Atakları Önlemek için Kendi Kendinize Ne Yapabilirsiniz?

Panik atakları önlemek için kendiniz için aşağıdaki önlemleri alabilirsiniz:

1. Stres yönetimi: Stres, panik atakların tetikleyicisi olabilir. Günlük yaşamınızda stresi azaltmaya yönelik yöntemler kullanın. Bunlar arasında düzenli egzersiz yapmak, meditasyon veya derin nefes egzersizleri yapmak, hobilerle meşgul olmak ve gevşeme tekniklerini kullanmak yer alır.
2. Sağlıklı yaşam tarzı: Düzenli uyku almak, sağlıklı beslenmek ve düzenli fiziksel aktivite yapmak, genel anksiyete düzeyinizi düşürebilir. Alkol, kafein ve sigara gibi uyarıcı maddelerden uzak durmaya çalışın, çünkü bu maddeler panik semptomlarını tetikleyebilir.
3. Panik semptomlarını tanımak: Kendinizi daha iyi tanıyarak, panik semptomlarının nasıl ortaya çıktığını ve nasıl tepki vereceğinizi öğrenin. Kendinizi daha iyi tanıdıkça, panik semptomlarını daha iyi yönetebilirsiniz.
4. Öz bakım: Kendinize iyi bakmak ve kendinizi şımartmak, genel anksiyete düzeyinizi azaltabilir. Rahatlama teknikleri, sıcak bir banyo yapmak, masaj veya güzel bir kitap okumak gibi kendinizi şımartacak aktivitelere zaman ayırın.
5. Kendinize destek verme: Olumlu ve destekleyici bir iç konuşma yapmak, panik atakları önlemede yardımcı olabilir. Kendinizi motive eden, cesaretlendiren ve olumlu düşüncelerle destekleyen bir iç konuşma yapmayı deneyin.
6. Panik tetikleyicilerini tanıma: Kendinizi tetikleyen durumları ve düşünceleri tanımaya çalışın. Bu tetikleyicileri belirledikten sonra, bunlarla nasıl baş edeceğinizi veya kaçınacağınızı planlayabilirsiniz.
7. Destek arama: Panik ataklarla başa çıkmak zor olabilir. Destek almak için yakınlarınızla veya bir terapistle konuşmak önemlidir. Destek gruplarıne katılmak veya çevrimiçi kaynaklardan yardım almak da faydalı olabilir.