Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Nedir?

Özellikle çocukluk döneminden karşılaştığımız nörolojik bir rahatsızlıktır. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Nedir? Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Belirtileri, Neden Olur, Tanısı ve Tedavisi Nedir? diye soruyorsanız yanıtına yazımızda bulabilirsiniz.

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Nedir?

Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) olarak da bilinen dikkat eksikliği, kişinin odaklanma ve dikkatini sürdürme becerilerinde zayıflık göstermesi durumudur. Bu durum, genellikle hiperaktivite ve dürtüsellik gibi belirtilerle birlikte görülür.

DEHB’nin belirtileri çocuklarda ve yetişkinlerde farklılık gösterir. Çocuklarda, DEHB’nin belirtileri arasında odaklanma ve dikkat problemleri, görevleri tamamlama konusunda zorluk, unutkanlık, okulda başarısızlık, disiplin sorunları, hiperaktivite ve sürekli hareket etme yer alabilir. Yetişkinlerde ise, belirtiler genellikle iş hayatında zorluk, düzensizlik, organizasyon ve zaman yönetimi konusunda zorluk, işlerini tamamlama konusunda güçlük, dürtüsellik, ilişki sorunları ve duygu durum bozuklukları şeklinde görülebilir.

DEHB, tamamen iyileşebileceği bir hastalık değildir, ancak tedavi ve yönetim stratejileri ile belirtilerin azaltılması mümkündür. Bu nedenle, tedaviye erken başlamak ve etkili tedavi planları geliştirmek önemlidir. Ayrıca, DEHB olan bireylerin işlerinde veya okullarında başarılı olmaları için uygun desteklerin sağlanması gerekmektedir.

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Belirtileri

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) belirtileri, dikkat eksikliği, hiperaktivite ve dürtüsellik şeklinde üç ana kategoride incelenebilir. Bu belirtiler bireyden bireye farklılık gösterebilir ve belirli bir tanı konmadan önce uzman bir sağlık profesyoneli tarafından değerlendirilmelidir.

Dikkat Eksikliği Belirtileri:

• Dikkatin kolayca dağılması: Birey, görev ya da aktiviteden hızla sıkılabilir ve dikkatini toplamakta güçlük çekebilir.
• İşleri tamamlamakta güçlük: Görevleri bitirmekte zorlanma, sürekli olarak başlamak ancak bitirememek gibi sorunlar yaşanabilir.
• Unutkanlık: Önemli işleri, görevleri ya da günlük görevleri hatırlamakta güçlük çekme.
• Organizasyon sorunları: Eşyaları düzenlemekte ya da görevleri sıralamakta zorluk yaşama.

Hiperaktivite Belirtileri:

• Aşırı hareketlilik: Sürekli olarak yerinde duramama, otururken sık sık yer değiştirme ya da koşma gibi huzursuzluk.
• Sık sık konuşma: Durmaksızın konuşma, diğer insanları sıkça kesme.
• Sabırsızlık: Sıra beklemekte, başkalarının konuşmasını dinlemekte veya beklemekte zorluk çekme.

Dürtüsellik Belirtileri:

• Düşünmeden karar verme: Düşünmeden eyleme geçme ve sonuçlarını düşünmeden karar verme.
• Kontrolsüz davranışlar: İstemsiz, düşünmeden yapılan eylemler, riskli davranışlar ve düşünce kontrolünde zorluklar.
• Sosyal uyumsuzluk: Diğer insanlarla ilişkilerde zorluk yaşama, arkadaşlık ilişkilerinde sorunlar, işbirliği ve işbirliğinde sorunlar.

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Neden Olur?

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu’nun (DEHB) nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, bu bozukluğun gelişimine katkıda bulunan çeşitli faktörler vardır.

• Aile geçmişi, DEHB’nin gelişiminde önemli bir rol oynar. Genetik faktörler, DEHB riskini artırabilir. DEHB’li bireylerin aile üyelerinde daha sık görülme eğilimi gösterir.
• DEHB ile ilgili beyin kimyasındaki dengesizlikler veya beyin yapısındaki farklılıklar incelenmektedir. Özellikle dopamin ve norepinefrin gibi nörotransmitterlerin düzensizliği DEHB ile ilişkilendirilir.
• Anne karnındayken maruz kalınan çevresel faktörler, DEHB riskini artırabilir. Örneğin, anne alkol veya nikotin kullanımı, düşük doğum kilosu veya prematürite gibi faktörler DEHB riskini artırabilir.
• Zorlu veya komplike doğum süreçleri DEHB riskini artırabilir. Örneğin, oksijen eksikliği yaşamış bebeklerde DEHB riski artabilir.
• Çocuğun büyüdüğü çevre, DEHB’nin belirtilerini etkileyebilir. Aile içi stres, düşük sosyo-ekonomik düzey, beslenme alışkanlıkları ve maruz kalınan toksinler gibi çevresel faktörler DEHB’nin şiddetini etkileyebilir.
• Anne adayının gebelik sırasında sigara içmesi veya alkol tüketmesi, DEHB riskini artırabilir.
• Bazı araştırmalar, beslenme alışkanlıklarının DEHB semptomlarını etkileyebileceğini göstermektedir. Yüksek şeker içeriği ve gıda katkı maddeleri, DEHB semptomlarını kötüleştirebilir.

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Tanısı

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) tanısı, uzman bir sağlık profesyoneli tarafından konulur. İlk adımda, bireyin semptomları detaylı bir şekilde değerlendirilir. Bu değerlendirme, aile üyeleri ve öğretmenlerden de geri bildirim almayı içerir. DSM-5 kriterlerine göre, DEHB tanısı için belirli semptomların belirgin bir şekilde varlığı gereklidir. Diğer tıbbi veya psikolojik nedenlerin ekarte edilmesi için fiziksel muayene ve diğer tıbbi değerlendirmeler yapılır. Ayrıca, DEHB’nin en az altı aydır sürekli olarak semptomlarına sahip olduğu ve günlük yaşamı olumsuz etkilediği veya işlevselliği bozduğu saptanmalıdır. DEHB tanısı, doğru tedavi planı oluşturmak ve semptomları yönetmek için önemlidir.

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Tedavisi Nedir?

Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunun (DEHB) tedavisi, ilaçlar, davranışsal terapi, eğitim desteği, aile terapisi ve yaşam tarzı değişiklikleri gibi çeşitli yöntemlerden oluşabilir. Tedavi genellikle bir multidisipliner yaklaşımı gerektirir, yani psikiyatrist, psikolog, pediatrist, terapist ve öğretmenler gibi birçok sağlık uzmanının bir araya gelmesiyle oluşturulur.

• İlaç tedavisi: DEHB tedavisinde kullanılan ilaçlar, beynin kimyasal dengesini düzenleyerek belirtilerin azaltılmasına yardımcı olabilir. Bu ilaçlar genellikle merkezi sinir sistemini etkileyen uyarıcı ilaçlar (stimulanlar) veya non-stimulanlar şeklinde sınıflandırılır. İlaçlar, belirtilerin azaltılmasına yardımcı olabilir, ancak DEHB’yi tamamen iyileştiremezler.
• Davranışsal terapi: Davranışsal terapi, DEHB’li kişinin öğrenme becerilerini geliştirerek ve davranışlarını değiştirerek belirtileri azaltmaya yardımcı olur. Terapi, dikkatini bir görev üzerinde toplamak, hiperaktiviteyi kontrol etmek, dürtüsellikle başa çıkmak ve öz disiplin geliştirmek gibi becerileri öğretir.
• Eğitim desteği: Eğitim desteği, DEHB’li öğrencilerin okulda başarılı olmalarına yardımcı olmak için öğretmenlerin ve okul personelinin DEHB’li öğrencilere özel gereksinimleri için uygun destekler sağlamalarını içerir. Bu, sınıfta özel bir sandalye, sınıf planının uyarlanması, öğrencinin öğrenme ortamının düzenlenmesi ve öğrencinin öğrenme becerilerini geliştirmek için ekstra yardım sağlamak gibi şeyleri içerebilir.
• Aile terapisi: Aile terapisi, DEHB’li çocukların ailelerine, çocuklarıyla nasıl başa çıkacakları, onlara nasıl yardımcı olacakları ve uygun sınır koyma stratejileri hakkında öğüt verir. Aile terapisi, DEHB’li çocukların evde daha iyi davranmalarına ve ailenin birlikte daha iyi bir yaşam kalitesi elde etmesine yardımcı olabilir.
• Yaşam tarzı değişiklikleri: DEHB’li kişilerin yaşam tarzında bazı değişiklikler yapmaları da belirtileri azaltabilir.